قدس آنلاین: اخیرا وزارت خارجه دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» اعلام کرد که قصد دارد فروش سلاح به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را به حالت تعلیق درآورد.
این اقدام آمریکا چند روز بعد از آنکه امارات متحده عربی واپسین ساعات حضور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری سابق آمریکا در کاخ سفید را غنیمت شمرده و قرارداد خرید ۵۰ فروند جنگنده اف ۳۵ را مطابق وعده ای که ترامپ هنگام امضای توافق عادی‌سازی روابط ابوظبی با رژیم صهیونیستی به امارات داده بود، به امضا رساند.
دموکرات‌ها برای تغییر سیاست خارجی در قبال خاورمیانه تا چه اندازه جدی هستند؟
جو بایدن پیش از ورود رسمی به کاخ سفید و در کمپین‌های انتخاباتی خود بارها از بازنگری در پرونده‌های خاورمیانه به ویژه عربستان و سرکوبگری‌های رژیم آل سعود در سایه حکمرانی «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور و نیز لزوم پایان دادن به جنگ یمن صحبت کرده بود. بنابراین برخی از رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه منابع وابسته به جو بایدن، در بازتاب اخبار و گزارش‌های مربوط به توقف فروش تسلیحات آمریکایی به دو طرف اصلی جنگ یمن، این اقدام دولت جدید ایالات متحده را در راستای آغاز عملی شدن وعده‌های بایدن درباره پرونده‌های خاورمیانه دانستند.
اما همانگونه که تجربه ثابت کرده رویکرد همه دولت‌های آمریکا صرف نظر از جمهوری‌خواه یا دموکرات در قبال خاورمیانه محافظت از منافع ایالات متحده و رژیم صهیونیستی بوده و ماهیت اهداف آنها در منطقه تفاوتی ندارد. سیاست‌های واشنگتن در قبال عربستان سعودی نیز مستثنی از این امر نیست و سابقه همکاری سعودی‌ها با دموکرات‌های آمریکا در دوره «باراک اوباما» رئیس جمهور پیشین ایالات متحده در فعال‌سازی تروریسم در منطقه که بحران بزرگ سوریه را به همراه داشت مصداقی بر این موضوع است.
بایدن یا ترامپ چه فرقی برای سعودی‌ها دارند؟
در واقع در دوره ترامپ سیاست واشنگتن در قبال ریاض بر این بود که آمریکایی‌ها بدون توجه به هنجارشکنی‌ها و نقض علنی حقوق بشر توسط آل سعود، به حمایت گسترده از این کشور و در راس آن «محمد بن سلمان» ولیعهد جوان سعودی که با مداخله مستقیم ترامپ و دختر و داماد وی به این منصب رسید بپردازند. شخص ترامپ بارها هدف خود از این اقدامات را بازکردن خزانه عربستان به روی آمریکایی‌ها عنوان و حتی سعودی‌ها را به «گاو شیرده» تشبیه کرده بود.
تحلیلگران بر این باورند که بایدن نیز با همین هدف یعنی بهره کشی از عربستان سیاست‌های دولت خود را در قبال آن تنظیم می‌کند؛ اما نوع و رویکرد وی برای استفاده از ریاض متفاوت است. بر همین اساس بزرگنمایی در رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در عربستان و پایان دادن به جنگ یمن و سرانجام توقف فروش سلاح به این کشور نمی‌تواند بیانگر حسن نیت ساکنان جدید کاخ سفید نسبت به یمنی‌ها باشد و قبل از هرچیز در قالب اهرم فشارهای آمریکایی ضد سعودی‌ها و به ویژه بن سلمان که منبع ورود دلارهای نفتی عربستان به آمریکاست تعبیر می‌شود.
جنایت‌های آمریکا در یمن و ردپای دموکرات‌ها
حمایت‌های ایالات متحده از عربستان و امارات در جنگ یمن در طول این ۶ سال همواره یکی از دلایل اصلی ادامه این بحران بوده است. روندی که از دوران دولت دموکرات اوباما در سال ۲۰۱۵ شروع شد و شخص بایدن به عنوان معاون اوباما از تشکیل ائتلاف جنگی عربی به سرکردگی عربستان ضد یمن حمایت کرد. بنابراین نمی‌توان جو بایدن را جدا از نقش آمریکا در کشتار غیرنظامیان یمنی دانست.
سلاح‌های آمریکایی؛ ابزار اصلی کشتار غیرنظامیان یمن
طبق اعلام انستیتوی تحقیقات بین‌المللی صلح استکهلم، آمریکا از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ بزرگ‌ترین تأمین‌کننده تجهیزات نظامی عربستان بوده و ۷۳ درصد واردات سلاح‌های این کشور را به خود اختصاص داد. فروش اسلحه به خاورمیانه از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ حدود ۶۱ درصد افزایش یافته است. فروش سلاح به عربستان ۲۵ درصد از کل صادرات اسلحه آمریکا بین سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ بوده است. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا چندی پیش سه مصوبه کنگره در جلوگیری از فروش فوری سلاح به عربستان و امارات را وتو کرد. به باور ترامپ، مخالفت با فروش اضطراری سلاح به این دو کشور به رابطه واشنگتن با آنها آسیب زده و جایگاه آمریکا را در رقابت جهانی تسلیحات ضعیف می‌کند. آمریکا از اواخر دهه ۱۹۹۰ همچنان بزرگ‌ترین صادرکننده سلاح در جهان است و عربستان هم بزرگ‌ترین مشتری این کشور به شمار می‌رود. آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۵۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار سلاح فروخت که در مقایسه با سال قبل از آن ۳۳ درصد رشد داشت. آمریکا تنها در سال ۲۰۱۷، قراردادی به ارزش ۱۸ میلیارد دلار برای فروش سلاح به عربستان امضاء کرد و در ۵ سال منتهی به همین سال، یک‌پنجم سلاح‌های آمریکا به عربستان فروخته شد.
در این زمینه، «نیکولاس گلدبرگ»، از ستون نویسان «لس آنجلس تایمز»، گفت «چگونه است که سلاح‌های ساخت آمریکا به طور معمول برای کشتن غیرنظامیان در نقاط دیگر جهان از جمله یمن استفاده می‌شود؟» پاسخ آن بسیار ساده است؛ این کار برای شرکت‌های اسلحه سازی آمریکایی درآمد ایجاد می‌کند؛ تا زمانی که این تجارت برای آمریکا سود مالی داشته باشد، این روند ادامه خواهد داشت.
تعلیق فروش سلاح‌های آمریکایی به ریاض هم‌زمان با ایجاد پایگاه‌های جدید واشنگتن در عربستان
اما در این میان واشنگتن در حالی از توقف فروش تسلیحات به عربستان می‌گوید که هفته قبل آسوشیتدپرس در گزارشی از تصمیم آمریکا برای ایجاد حداقل یک پایگاه نظامی جدید در عربستان سعودی به بهانه تامین امنیت ریاض خبر داد.
نکته مهم در این رابطه آن است که دولت قبلی آمریکا برای کسب درآمد از عربستان پروژه فروش سلاح را به اجرا گذاشته بود و دولت فعلی آمریکا برای رسیدن به دلارهای سعودی طرح ایجاد پایگاه نظامی را مطرح کرده است.
بایدن می‌تواند به جنگ یمن پایان دهد؟
با توجه به اهمیت یمن از لحاظ ژئوپلتیک و استراتژیک بعید به نظر می رسد که دولت جدید ایالات متحده نیز به راحتی اجازه توقف جنگ در این کشور را بدهد. «ریچارد واکر»، نویسنده و تحلیلگر هفته نامه «امریکن فری پرس» به خوبی اشاره می کند: «یمن کشوری استراتژیک است و راه دسترسی به آسیا و خاورمیانه برای آمریکایی هاست؛ علاوه بر آن می تواند ایالات متحده را در کمک رسانی به متحدان اصلی اش همچون عربستان و اسرائیل و ضد کشورهایی همچون ایران و عراق یاری کند. به همین جهت است که نوعی همراهی و منافع مشترک برای القاعده و غرب در یمن جهت مقابله با قدرت یابی شیعیان در این کشور مشاهده می‌شود».
برخی تحلیلگران نیز معتقدند که به نظر می رسد که بایدن بعد از گذشت نزدیک به ۶ سال متوجه شده که پشتیبانی از عربستان در جنگ یمن کاملا اشتباه بوده و اکنون درصدد جبران آن است، اما این اقدام نمی‌تواند جنایت‌های مستقیم آمریکا ضد یمنی‌ها را پاک کند. علاوه بر آن اگر تصمیم دولت جدید آمریکا برای پایان دادن به بحران یمن جدی باشد چرا تاکنون به شکل رسمی دستور پایان این این جنگ را به عربستان و امارات اعلام نکرده و بمباران مواضع غیرنظامی یمن توسط ائتلاف سعودی همچنان ادامه دارد؟
درباره آخرین آمار جنایت‌های ائتلاف آمریکایی-سعودی علیه یمنی‌ها وزارت حقوق بشر در صنعا ۲۵ ژانویه ۲۰۲۱ گزارشی منتشر کرد که حجم جنایت‌های این ائتلاف در جنگ ویرانگر یمن از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد.
بر اساس این گزارش در نتیجه تجاوزات ائتلاف سعودی-آمریکایی ضد یمنی‌ها از ۶ سال گذشته ۱۶۸۰۲ غیرنظامی یمنی از جمله ۳۷۵۳ کودک و ۲۳۶۱ زن جان خود را از دست داده‌اند. ۱۹۳۷۵ غیرنظامی نیز به شدت مجروح شده‌اند که ۴۰۳۶ تن از آنها کودک و ۲۹۹۴ نفر زن هستند. بیش از ۳.۲ میلیون نفر نیز آواره شده اند.
به دنبال محاصره ظالمانه یمنی‌ها از سوی ائتلاف متجاوز ۷۵ هزار یمنی که از بیماری‌های سخت رنج می برند به دلیل تعطیلی فرودگاه صنعا نمی‌توانند برای معالجه به خارج از کشور بروند. همچنین طی سالهای گذشته ۴۲ هزار بیمار یمنی به همین علت جان خود را از دست داده‌اند. علاوه بر آن محاصره‌ای که دشمن سعودی-آمریکایی علیه یمنی‌ها اعمال کرده منجر به فوت هزاران شهروند یمنی که اکثر آنها زن و کودک هستند در اثر نبود و کمبود دارو و نیز سوءتغذیه شدید شده که در میان بیش از ۲.۶ میلیون کودک رایج است. این امر درباره مادران باردار به ۲۰۰ درصد رسیده است.
طبق این گزارش ائتلاف متجاوز با بیش از یک چهارم میلیون حمله که اغلب آنها با سلاح‌های آمریکایی انجام شده همه زیرساخت‌های اصلی و خدماتی یمن را نابود کرده است. بمباران‌های هوایی دشمن منجر به نابودی کامل ۶۷۱ بازار مرکزی، سوختن ۱۰۹۹۸ فروشگاه تجاری مواد غذایی و ۳۵۰۰ مزرعه شده است. مورد هدف قرار دادن بیش از ۱۸۶۸ تاسیسات آبی و ۱۳۳۸ پمپ و شبکه آبی نیز موجب شده تا بیش از ۱۴ میلیون یمنی به آب آشامیدنی پاکیزه دسترسی نداشته باشند. در بخش شیلات نیز ائتلاف متجاوز دشمن بیش از ۱۰۰ مرکز نگهداری ماهی را تخریب کرده و بیش از ۴۰ هزار ماهیگیر یمنی از ادامه فعالیت برای گذران زندگی محروم شده‌اند؛ شمن اینکه بیش از ۵۰۰ ماهیگیر نیز در سواحل یمن هنگام کار در حملات دشمن کشته شدند.
در این گزارش رسمی همچنین تاکید شده که ائتلاف متجاوز سعودی-آمریکایی همه راه‌ها برای گذران زندگی یمنی‌ها از روش های شرافتمندانه همچون کارخانه های داخلی و مزارع و جاده های بین استانی که مسیر امدادرسانی و انتقال کمک‌های بشردوستانه به یمنی‌ها بود را نابود کرده است. در این راستا ائتلاف سعودی با موشک‌های آمریکایی ۳۴۸ کارخانه یمنی متعلق به بخش دولتی و خصوصی را مورد هدف قرار داده و کارخانه‌های تولید مواد غذایی را نیز ضمن اهداف نظامی قرار داده است.
در پایان گزارش مذکور اشاره شده که بیش از ۳۰۰ انبار مواد غذایی در صنعا و سایر استان‌های یمن مورد هدف ائتلاف جنگی عربستان قرار گرفته و بیش از ۳۹۳۰ جاده و پل نیز تخریب شده است. علاوه بر آن ائتلاف متجاوز سعودی با حمله به بیش از ۴۸۳ مرکز بهداشتی و ۹۲ آمبولانس، موردهدف قرار دادن تاسیسات مذهبی و آثار باستانی و تخریب بیش از ۴۱۷ اثر تاریخی و باستانی و بیش از ۱۳۲۴ همه عرف و هنجارهای بین المللی را زیر پا گذاشته است.
نکته آنجاست که اغلب این جنایت‌ها همچنان با سلاح‌های آمریکایی انجام می‌شود و با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت-صرف نظر از هر نتیجه ای که حاصل شود- نیت واقعی دولت بایدن از تعلیق فروش سلاح به عربستان و امارات پایان دادن به جنگ یمن نبوده و این تصمیم در چارچوب موج تازه باج گیری‌های آمریکا از رژیم‌های عربی با ژست بشردوستانه تلقی می‌شود.
نظر شما